Ngân hàng số đang phát triển mạnh mẽ và dần trở thành xu hướng chính trong ngành tài chính. Chia sẻ trong buổi họp báo triển khai nhiệm vụ ngành ngân hàng năm 2024, số liệu chỉ ra thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam đã tăng trưởng 50% trong năm 2023, với tổng giá trị giao dịch vượt mốc 200 triệu tỷ đồng.
Sự chuyển đổi này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian cho người dùng mà còn mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính cho mọi đối tượng, từ thành thị đến nông thôn.
Vậy ngân hàng số là gì và những yếu tố nào đang định hình tương lai của ngành tài chính? Hãy cùng tìm hiểu khái niệm ngân hàng số trong phần dưới đây.
Khái niệm ngân hàng số
Ngân hàng số (Digital Banking) là mô hình ngân hàng hoàn toàn trực tuyến, trong đó tất cả các giao dịch tài chính, từ việc mở tài khoản, vay vốn, đầu tư, đến thanh toán và các dịch vụ tài chính khác đều được thực hiện qua các nền tảng số như ứng dụng di động hoặc website.
Đây là sự chuyển đổi từ mô hình ngân hàng truyền thống sang việc áp dụng công nghệ thông tin và internet vào hoạt động ngân hàng, mang lại tiện ích cho người dùng và giảm chi phí cho ngân hàng.
Khác với ngân hàng truyền thống, nơi khách hàng phải đến trực tiếp chi nhánh để thực hiện giao dịch, ngân hàng số cho phép người dùng thực hiện tất cả các giao dịch tài chính chỉ với một thiết bị thông minh kết nối internet, mọi lúc, mọi nơi.
Mọi dịch vụ, từ giao dịch tài chính đến hỗ trợ khách hàng, đều được thực hiện trực tuyến, giúp người dùng tiết kiệm thời gian và chi phí trong khi vẫn đảm bảo tính bảo mật và hiệu quả.
Lợi ích của ngân hàng số
Ngân hàng số không chỉ mang lại sự tiện lợi cho người dùng mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy nền kinh tế số. Những yếu tố sau đây giải thích lý do vì sao ngân hàng số ngày càng trở nên quan trọng.
Tiết kiệm thời gian và chi phí
Ngân hàng số giúp khách hàng tiết kiệm thời gian, linh hoạt giao dịch mọi lúc, ngay cả ngoài giờ hành chính. Đồng thời, ngân hàng giảm chi phí vận hành, tối ưu nhân sự và nâng cao hiệu suất xử lý giao dịch. Trên phạm vi rộng hơn, nó thúc đẩy thanh toán không tiền mặt, giảm phụ thuộc vào giao dịch truyền thống và góp phần phát triển tài chính số.
Cụ thể, quy trình này có thể được diễn giải như sau:
- Khách hàng có thể mở tài khoản, chuyển khoản, thanh toán hóa đơn, vay vốn, hoặc đầu tư trực tiếp trên ứng dụng ngân hàng số mà không cần xếp hàng hay chờ đợi tại quầy giao dịch.
- Các quy trình xác minh danh tính (eKYC), phê duyệt khoản vay tự động, hoặc tư vấn tài chính trực tuyến giúp rút ngắn thời gian xử lý và hạn chế các thủ tục giấy tờ phức tạp.
- Hệ thống tự động hóa và AI hỗ trợ khách hàng 24/7 mà không cần nhân viên trực tiếp can thiệp, giúp giải quyết các yêu cầu nhanh chóng.
Tăng cường tài chính toàn diện
Ngân hàng số mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính cho mọi đối tượng, đặc biệt là người dân ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, nơi chưa có nhiều chi nhánh ngân hàng truyền thống.
Nhờ các nền tảng trực tuyến, khách hàng có thể mở tài khoản, thực hiện giao dịch, vay vốn hoặc tiếp cận các dịch vụ tài chính khác một cách nhanh chóng và thuận tiện, góp phần thu hẹp khoảng cách tài chính và thúc đẩy sự phát triển kinh tế bền vững.
Tích hợp công nghệ và đổi mới sáng tạo
Sự phát triển của ngân hàng số không chỉ thúc đẩy sự đổi mới trong lĩnh vực tài chính mà còn tạo động lực mạnh mẽ cho nhiều ngành liên quan, đặc biệt là công nghệ tài chính (Fintech).
Việc ứng dụng các giải pháp số hóa, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) và Blockchain giúp tối ưu hóa quy trình giao dịch, nâng cao độ chính xác và bảo mật, đồng thời mang lại trải nghiệm người dùng nhanh chóng, tiện lợi hơn.
Bên cạnh đó, ngân hàng số mở ra nhiều cơ hội đầu tư và tiếp cận nguồn vốn cho cá nhân và doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) chưa đủ điều kiện vay vốn theo hình thức truyền thống.
Nhờ công nghệ phân tích dữ liệu và đánh giá tín dụng tự động, khách hàng có thể nhận được các khoản vay nhanh chóng với quy trình xét duyệt linh hoạt hơn.
Không chỉ dừng lại ở lĩnh vực tài chính, sự phát triển của ngân hàng số còn tạo điều kiện cho thương mại điện tử, kinh tế số và hệ sinh thái thanh toán không dùng tiền mặt phát triển mạnh mẽ, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.
Khả năng mở rộng dịch vụ
Ngân hàng số mang lại lợi thế mở rộng dịch vụ không giới hạn về mặt địa lý, giúp các tổ chức tài chính tiếp cận được nhiều khách hàng hơn, bao gồm cả những khu vực chưa có sự hiện diện của chi nhánh ngân hàng truyền thống.
Nhờ vào nền tảng trực tuyến, ngân hàng có thể cung cấp các sản phẩm và dịch vụ đa dạng, từ thanh toán, tiết kiệm, đầu tư đến vay vốn và quản lý tài chính, đáp ứng nhu cầu của nhiều đối tượng khách hàng khác nhau.
So với mô hình ngân hàng truyền thống, ngân hàng số giúp mở rộng quy mô hoạt động mà không cần đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng vật lý, từ đó tối ưu chi phí vận hành và tăng khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính cho người dùng ở mọi nơi.
Công nghệ sử dụng trong ngân hàng số
Ngân hàng số không chỉ đơn thuần là việc cung cấp các dịch vụ tài chính qua ứng dụng hoặc website, mà còn là sự kết hợp chặt chẽ giữa các công nghệ tiên tiến nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, bảo mật và trải nghiệm người dùng.
Để đạt được điều này, ngân hàng số ứng dụng nhiều công nghệ cốt lõi, đóng vai trò quan trọng trong việc vận hành và phát triển hệ thống.
Trí Tuệ Nhân Tạo (AI)
AI đang giúp ngân hàng số cung cấp các dịch vụ được cá nhân hóa và tối ưu hóa trải nghiệm người dùng. Các ngân hàng số sử dụng AI để phân tích hành vi của người dùng và đưa ra các sản phẩm, dịch vụ phù hợp.
Ví dụ, AI có thể phân tích các giao dịch của người dùng và tự động đưa ra các gợi ý tiết kiệm hoặc đầu tư dựa trên các xu hướng chi tiêu. Bên cạnh đó, AI cũng được sử dụng trong việc phát hiện gian lận và bảo mật. Hệ thống AI có khả năng phân tích các mô hình giao dịch bất thường, từ đó cảnh báo hoặc tự động chặn các giao dịch nghi ngờ.
Blockchain
Blockchain là công nghệ nền tảng cho các giao dịch tiền điện tử, nhưng ngày nay, nó cũng được ngân hàng số ứng dụng để tăng cường tính minh bạch và an toàn của các giao dịch tài chính.
Với blockchain, mỗi giao dịch được ghi lại trong một sổ cái phân tán và không thể thay đổi, điều này giúp đảm bảo rằng các giao dịch tài chính không thể bị thay đổi hoặc giả mạo.
Việc sử dụng blockchain cũng giúp giảm thiểu chi phí liên quan đến giao dịch quốc tế, đồng thời giúp tiết kiệm thời gian xử lý giao dịch vì không cần thông qua các bên trung gian như ngân hàng truyền thống.
Big Data
Big Data cho phép ngân hàng số thu thập, phân tích và xử lý một lượng lớn dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, từ đó đưa ra các dự báo và quyết định chính xác hơn. Với khả năng phân tích dữ liệu khách hàng, ngân hàng số có thể hiểu rõ hơn về nhu cầu và thói quen của người dùng.
Dữ liệu lớn giúp ngân hàng cung cấp các dịch vụ tài chính cá nhân hóa, chẳng hạn như gợi ý sản phẩm đầu tư hoặc vay vốn phù hợp với tình hình tài chính của người dùng. Ngoài ra, Big Data cũng giúp các ngân hàng số dự đoán được các xu hướng tài chính và đưa ra các giải pháp quản lý rủi ro hiệu quả.
Điện Toán Đám Mây (Cloud Computing)
Điện toán đám mây đóng vai trò quan trọng trong việc lưu trữ và xử lý dữ liệu lớn của ngân hàng số. Các ngân hàng sử dụng nền tảng đám mây để lưu trữ thông tin khách hàng, hồ sơ giao dịch và dữ liệu tài chính, đồng thời có thể truy cập và xử lý dữ liệu này từ bất kỳ đâu trên thế giới.
Điện toán đám mây cũng giúp ngân hàng số giảm chi phí đầu tư vào hạ tầng công nghệ, đồng thời cung cấp dịch vụ nhanh chóng và đáng tin cậy cho người dùng. Việc sử dụng đám mây giúp các ngân hàng dễ dàng mở rộng quy mô và đảm bảo tính linh hoạt trong việc phát triển các dịch vụ mới.
Các xu hướng phát triển ngân hàng số
Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và tự động hóa
Trong tương lai, ngân hàng số sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ nhờ vào việc áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tự động hóa các dịch vụ, chẳng hạn như tư vấn tài chính cá nhân hóa, phân tích chi tiêu, và gợi ý các giải pháp tiết kiệm. AI cũng sẽ giúp ngân hàng phát hiện các hoạt động gian lận và bảo mật giao dịch tốt hơn.
Blockchain và thanh toán số
Công nghệ Blockchain đang bắt đầu được ứng dụng trong ngân hàng số để tạo ra các giao dịch minh bạch và an toàn hơn, đồng thời giảm thiểu chi phí và thời gian cho các giao dịch thanh toán.
Ngân hàng số cũng đang thúc đẩy việc sử dụng các đồng tiền số như Bitcoin, Ethereum, và các hình thức thanh toán điện tử khác.
Dịch vụ ngân hàng tích hợp (Open Banking)
Open Banking là xu hướng cho phép các ngân hàng số chia sẻ dữ liệu tài chính của khách hàng với các đối tác thứ ba qua các API (giao diện lập trình ứng dụng), giúp người dùng dễ dàng truy cập các dịch vụ tài chính từ nhiều nhà cung cấp khác nhau. Điều này sẽ mang lại nhiều sản phẩm và dịch vụ tài chính phong phú và đa dạng hơn cho người dùng.
Thanh toán không tiền mặt và ngân hàng không giấy tờ
Xu hướng thanh toán không tiền mặt và việc sử dụng ngân hàng số thay thế cho ngân hàng truyền thống sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là trong bối cảnh đại dịch COVID-19 khi mọi người cần hạn chế tiếp xúc trực tiếp. Các hình thức thanh toán qua điện thoại di động, ví điện tử, và QR code đang trở thành những phương thức phổ biến trong ngân hàng số.
Gimasys: Đồng hành cùng các ngân hàng trong hành trình chuyển đổi số
Để trở thành những người tiên phong và dẫn đầu trong hành trình chuyển đổi số, các ngân hàng nói chung và ngân hàng số nói riêng cần không ngừng nâng cao năng lực doanh nghiệp, thúc đẩy đổi mới công nghệ, ứng dụng các giải pháp số tiên tiến vào hoạt động vận hành.
Với kinh nghiệm triển khai các giải pháp công nghệ tiên tiến, Gimasys đã và đang hỗ trợ ngân hàng xây dựng nền tảng số vững chắc, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tự động hóa quy trình và tích hợp các công nghệ như AI và big data để tối ưu hóa hiệu quả vận hành, gia tăng lợi thế cạnh tranh trong kỷ nguyên số.
>> Tham khảo thêm: Case study Ngân hàng HSBC hướng tới tương lai với Mulesoft
